YARATICILIK

Kendinizin ve öğrencilerinizin yaratıcılığını ortaya çıkarmak için, içimizdeki çocuğu ortaya çıkarmak gerekmektedir. Bu yolla bir çok engeli ortadan kaldırabiliriz. Bunun kullanımı yaratıcılığın gelişimini kolaylaştırır.

“Yetişkinler sadece çevrede ağır ağır yürürler; çocuklarsa koşar, atlar, zıplar ve tırmanırlar. Üzerinden atlayabilecekleri, çevresinde dolanabilecekleri engeller ararlar. Üzerine tırmanabilecekleri her şeye tırmanırlar. Bu coşkuyu göremeyeceğim yerlerde olmayı asla istemem. Bütün o enerji ve “budalalık”, bütün o merak, ilgi, sorular, konuşmalar ve tüm o hararetli tutku, teselli edilemez acılar, ölçüsüz zevkler, pek çokları için iyileştirilmesi gereken bir hastalık olarak ya da iyimser bir bakışla, katlanılması gereken masumiyetin yansımaları olarak görülür. Bana göre bütün bunlar paha biçilemeyecek hazinelerdir.

John Holt

Öğrencilerinizde sınıfta değişik çalışmalar yapabilirsiniz. Örneğin;onlardan kendilerini en sevdikleri yiyecek olarak tanıtmalarını isteyiniz. Nasıl göründüklerini, dokunulduğunda nasıl duygular uyandırdıklarını ya da tatlarının nasıl olduğunu anlatabilirler. Bu alıştırmanın aptalca olduğunu söyleyebilirler ama içlerindeki çocuğu ortaya çıkarmaları konusunda onları yüreklendirin.

Burada birleştirme tekniği adı verdiğimiz bir tekniği kullanmaları için yardımcı olalım. Bu teknikle birbiri ile ilgili olmayan iki nesne bir araya getirilir ve aralarındaki ortak noktaları ve kurulması olası olan bağıntıları ortaya çıkaran bir ilişki oluşturulur. Bu yöntemi ünite planlarını uygularken de kullanabiliriz. Bu yöntemi kullanarak aşağıdaki çalışmayı yapabilirsiniz.

Arabanızı şehir dışında kırlık bir alana park etmiştiniz ve geri döndüğünüzde lastiklerinizden birinin patlamış olduğunu fark ettiniz Yedek lastiği takmak için bagajı açtınız ama ne yazık ki krikonuz yanınızda değil. Çevrenizde tek şey çökmüş bir duvar ve duvardan dökülmüş taş ve kaya parçaları. Böyle bir durumda, yakınızdaki çökmüş duvarı, o an için çökmüş arabanızla ilişkilendirebilirsiniz.

Tüm insanların kendilerine özgü bir aratıcı bakış açısı vardır. Çoğu kez farkına varmadan bir çok kez yaratıcı olma durumunda kalabiliriz. Bu yaratıcılığımızı da fark etmeyiz. Yaratıcı olmak her insana başka bir olanak kazandırır. Kimine para, kimine kariyer, kimine kişisel tatmin, kimine de kendine iyi hissetme gibi. Bunların hepsi yaratıcılığı teşvik eder. Bazı durumlarda da yaratıcılık konusunda insanların cesareti kırılabilir. Aynı durumu öğrencilerinizde de gözlemleyebilirsiniz. Bazı yeni yöntemler deneyen ve bunun sonucunda başarısız olan insanlara karşı aşağılayıcı ve alaycı tutum ve davranışlar onların cesaretlerini kırabilir. Bunun için öğrencilerin her görüşüne saygıyla yaklaşmamız gerekmektedir. “”Çocukların cahilliğine saygı gösterelim.” Cümlesi buna çok güzel yanıt vermektedir. İçimizdeki çocuğa açığa çıkararak öncelikle kendi yaratıcılığımızı teşvik edelim. Öğrencilerimizin her fikrine çok önem verelim. Onların kendi yaratıcılıklarını keşfetmelerini sağlayalım. “Doğru yolda olsanız bile hareket etmediğiniz sürece başkaları tarafından geçilmeye mahkumsunuzdur. Will Rogers” Bu sözden de anlaşılacağı gibi yaratıcı ortamları oluşturmak ve takım olmak gerekmektedir. Yaratıcı bir ortam oluşturabilmek için; açık fikirliliğe önem veren, sezgi yeteneğini geliştiren, eşitliği koruyucu, geliştirici, cesaretlendirici ve açıklayıcı olunması gerekmektedir.

Açık Fikirlilik

Farklı durumlara uyum sağlama yeteneğini ve yaratıcılığı beraberinde getirir. Öğrencilerin yaratıcı yaklaşım ve tekniklerle farklı şeyler deneyebilmelerine olanak tanır. Açık fikirliliğe önem verilen bir ortamda yaratıcılık çabalarına da değer verilir ve yeni fikirler , herhangi bir yargılamaya tabi tutulmaksızın objektif olarak değerlendirilir.

Sezgi

Bir eğitim kurumunun algısını, eğitenlerin ve eğitilenlerin algısının toplamı belirler. Dolayısıyla sezgisi kuvvetli bireyleri olan bir kurum çevresindeki tüm gelişmelerden haberdardır.

Eşitlik

Her bireye, topluluğa kattığı çeşitlilikten dolayı saygı duymalıdır. Ayrıca ortaya sunulan her fikir de herhangi bir önyargı güdülmeden kullanıma sokulmalıdır. Öğrencilerinizin çözümlerini kullanabilirsiniz.

Gelişim

Fikirlerin özgürce ifadesi teşvik edilir. Eğitim etkinlikleri ve alıştırmalar sayesinde elde edilen bilgiler yaratıcılığın gelişmesi için temel oluşturur.

Cesaretlendirme

Öğrenciler, yaratıcı düşünme ve yanıtlar üretme konusunda cesaretlendirilmelidir. Yaratıcı olma çabalarının oluşmasına olanak veren zaman ve ortam hazırlanmalıdır. Özgürlük ve kendini ifade edebilme fırsatı da bu tür bir yaklaşıma eklenmelidir.

Açılayıcılık

İyi bir iletişim son derece gereklidir. Yapılması gerekenin açıkça belirtilmesi ve yerinde eleştiriler bireylerin başarısının temelini oluşturur.

Yaratıcılığın ortaya çıkmasını engelleye ve öldüren klişe ifadelere birkaç örnek; “Ne kadar aptalsın, bir türlü anlamıyorsun.” , “Saçma sapan fikirlerinle hepimizi meşgul ediyorsun.” , “Anlamamak için direniyorsun, daha kaç kez anlatacağım.” , “Benim çözdüğüm gibi çözeceksin.” Ve diğerleri. Bunlar gibi daha bir çok ifade yaratıcılığı öldürür.

Nedir yaratıcılık?

Bu sorunun yanıtını Disney şirketinden Mike Vance şöyle yanıtlıyor: “Yaratıcılık yeninin hazırlanması ve eskinin elden geçirilmesidir.”

Araştırmacıların genel olarak fikir birliğine vardığı bir nokta ise yaratıcı olmanın öğrenilebileceği bu yeteneğin zamanla geliştirilebileceğidir. Bir kısmı da yaratıcılığın doğuştan geldiğini öne sürmektedirler. Gerçek ne olursa olsun yapılabilecek en iyi şey, insanların yaratıcı olmanın ne demek olduğunu keşfetmelerini sağlamak ve yaratıcı olmalarını önleyen etkenleri ortadan kaldırmalarına yardımcı olmaktır.

Kaynak: Yaratıcılık (creativity) Trevor Bentley – Hayat Yayınları